หน่วยที่ 3

บทเรียน Power Point  หน่วยที่ 3  
คลิกที่นี่ https://drive.google.com/file/d/0BwUW2VeEMU_xbnIxLWZsZHZ6MlE/edit?usp=sharing




เรื่อง สมุดรายวันทั่วไป https://drive.google.com/file/d/0BwUW2VeEMU_xRmdKR3dDeWtlMGc/edit?usp=sharing

หลักการบันทึกรายการในสมุดรายวันทั่วไป

            ก่อนที่จะศึกษาถึงการบันทึกรายการในสมุดรายวันทั่วไปนั้น ก่อนอื่นต้องมาทำความเข้าใจเกี่ยวกับหลักการบันทึกบัญชีเสียก่อน ซึ่งหลักการบันทึกบัญชีมีอยู่ด้วยกัน 2 หลักการ คือ

1.    หลักการบัญชีเดี่ยว (Single-entry book-keeping) เป็นหลักการบันทึกบัญชีอย่างง่ายเพียงแค่จดบันทึกรายการค้าที่เกิดขึ้นเท่านั้นเอง เช่น นาย ก.นำเงินมาลงทุน 100,000 บาท ก็บันทึกไปเลยว่า นาย ก.นำเงินมาลงทุน 100,000 บาท ซึ่งการบันทึกบัญชีแบบนี้ถึงแม้ว่าจะง่าย แต่จะไม่ให้ประโยชน์อะไรมากนัก เช่นหากเจ้าของกิจการต้องการทราบว่าจนถึงปัจจุบันกิจการมีผลการดำเนินงานเป็นอย่างไร ก็จะไม่สามารถทราบได้ ดังนั้นหลักการบัญชีเดี่ยวจึงเป็นหลักการบัญชีที่ไม่นิยมใช้และถือเป็นหลักการบัญชีที่ไม่สมบูรณ์แบบ

2.    หลักการบันทึกบัญชีคู่ (Double-entry book-keeping) เป็นหลักการบัญชีที่สมบูรณ์แบบ และเป็นหลักการบัญชีที่ใช้กันโดยทั่วไป รวมถึงเป็นหลักการบัญชีที่ใช้ในการศึกษาวิชาบัญชีต่าง ๆ อีกด้วย ดังนั้นในหนังสือเล่มนี้จะใช้อธิบายถึงการบันทึกบัญชีตามหลักการบัญชีคู่เท่านั้น

หลักการบันทึกบัญชีคู่ เป็นหลักการบันทึกบัญชีที่มีหลักที่สำคัญก็คือ รายการค้าทุกรายการที่เกิดขึ้นเมื่อทำการวิเคราะห์แล้วจะต้องนำไปบันทึกบัญชี 2 ด้านเสมอ คือ ด้านเดบิต กับด้านเครดิต

1.    ด้านเดบิต (Debit) หรือมักจะใช้ตัวย่อว่า Dr คือด้านซ้ายของสมการบัญชี ดังนั้นด้านเดบิตจึงเป็นด้านที่ใช้บันทึกรายการบัญชีที่ทำให้ด้านซ้ายของสมการบัญชีเพิ่มขึ้นหรือรายการบัญชีที่ทำให้ด้านขวาของสาการบัญชีลดลง คือ การเพิ่มขึ้นของสินทรัพย์ การลดลงของหนี้สิน และการลดลงของส่วนของเจ้าของ

2.    ด้านเครดิต (Credit) หรือมักจะใช้ตัวย่อว่า Cr คือด้านขวาของสมการบัญชี ดังนั้นด้านเครดิตจึงเป็นด้านที่ใช้บันทึกรายการบัญชีที่ทำให้ด้านขวาของสมการบัญชีเพิ่มขึ้นหรือรายการบัญชีที่ทำให้ด้านซ้ายของสมการบัญชีลดลง คือ การลดลงของสินทรัพย์ การเพิ่มขึ้นของหนี้สิน และการเพิ่มขึ้นของส่วนของเจ้าของ

สรุปหลักการบันทึกบัญชีตามหลักการบัญชีคู่

ด้านเดบิต	ด้านเครดิต
1. สินทรัพย์เพิ่มขึ้น	1. สินทรัพย์ลดลง
2. หนี้สินลดลง	2. หนี้สินเพิ่มขึ้น
3. ส่วนของเจ้าของลดลง	3. ส่วนของเจ้าของเพิ่มขึ้น
- รายได้ลดลง	- รายได้เพิ่มขึ้น
- ค่าใช้จ่ายเพิ่มขึ้น	- ค่าใช้จ่ายลดลง

            เมื่อเข้าใจถึงหลักการบันทึกบัญชีโดยเฉพาะอย่างยิ่งหลักการบัญชีคู่แล้ว ต่อไปจะได้อธิบายถึงการบันทึกบัญชีตามหลักการบัญชีคู่ในสมุดรายวันทั่วไป

รายการค้าที่บันทึกบัญชีในสมุดรายวันทั่วไป แบ่งออกได้เป็น 2 ประเภท คือ

1.    รายการเปิดบัญชี (Opening Entry) เป็นการบันทึกรายการแรกในสมุดรายวันทั่วไป ซึ่งอาจจะเกิดจากการที่มีการลงทุนครั้งแรก หรือเมื่อมีการเริ่มรอบระยะเวลาบัญชีใหม่

2.    รายการปกติของกิจการ (Journal Entry) เป็นการบันทึกรายการค้าต่าง ๆ ที่เกิดขึ้นหลังจากมีการการลงทุนหรือเริ่มระยะเวลาบัญชีใหม่แล้ว ในแต่ละวันโดยการบันทึกรายการค้าปกติของกิจการจะบันทึกโดยเรียงตามลำดับก่อนหลังของการเกิดรายการค้า

ตัวอย่างการบันทึกรายการในสมุดรายวันทั่วไป

ตัวอย่างที่ 1 (กรณีรายการเปิดบัญชีเป็นการนำสินทรัพย์เพียงอย่างเดียวมาลงทุน)

            นายบำรุงได้เปิดกิจการอู่ซ่อมรถชื่อ “บำรุงกลการ” โดยเริ่มดำเนินกิจการตั้งแต่เดือนมกราคม 2546 และมีรายการค้าเกิดขึ้นดังนี้

2546

ม.ค.      1          นายบำรุงนำเงินสดมาลงทุน 400,000 บาท

            2          ซื้ออุปกรณ์ในการซ่อม 150,000 บาท

5                     ได้รับเงินค่าซ่อมรถ 35,000 บาท

8                     ซื้ออุปกรณ์ซ่อมเพิ่มเติม 100,000 บาท โดยจ่ายเงินสดไปเพียง 40,000 บาท ที่เหลือขอติดไว้ก่อน

12                 จ่ายค่าโฆษณาอู่ 2,000 บาท

15                 ส่งบิลไปเรียกเก็บค่าซ่อมรถจากบริษัท อุตสาหะประกันภัย จำกัด จำนวน65,000 บาท ยังไม่ได้รับเงิน

20                 จ่ายค่าแรงคนงาน 6,000 บาท

21                 ได้รับชำระหนี้จากบริษัท อุตสาหะประกันภัย จำกัด จำนวน 30,000 บาท และนำเงินฝากธนาคารทันที

26                 จ่ายชำระหนี้ค่าอุปกรณ์ซ่อมที่ซื้อมาเมื่อวันที่ 8 ม.ค. 46 ทั้งหมด

28         จ่ายค่าน้ำ ค่าไฟฟ้า 750 บาท

30         จ่ายค่าเช่าอู่ 5,000 บาท ด้วยเช็ค

สมุดรายวันทั่วไป						หน้า 1
วันที่		รายการ	เลขที่บัญชี	เดบิต		เครดิต
2546
ม.ค.	1	เงินสด	11	400,000	-
		ทุน-นายบำรุง	31			400,000	-
		นายบำรุงนำเงินสดมาลงทุน
	2	อุปกรณ์ซ่อม	15	150,000	-
		เงินสด	11			150,000
		ซื้ออุปกรณ์ในการซ่อม
	5	เงินสด	11	15,000	-
		รายได้ค่าซ่อม	41			15,000	-
		รับเงินค่าซ่อมรถ
	8	อุปกรณ์ซ่อม	15	100,000	-
		เงินสด	11			40,000	-
		เจ้าหนี้	21			60,000	-
		ซื้ออุปกรณ์ในการซ่อมเพิ่มเติม จ่ายเงินไปเป็นบางส่วนที่เหลือขอติดไว้ก่อน
	12	ค่าโฆษณา	53	2,000	-
		เงินสด	11			2,000	-
		จ่ายค่าโฆษณาอู่
สมุดรายวันทั่วไป						หน้า 2
วันที่		รายการ	เลขที่บัญชี	เดบิต		เครดิต
	15	ลูกหนี้	13	65,000	-
		รายได้ค่าบริการซ่อม	41			65,000	-
		ส่งบิลเรียกเก็บค่าซ่อมรถจากบริษัท อุตสาหะประกันภัย จำกัด ยังไม่ได้รับเงิน
	20	เงินเดือนและค่าแรง	51	6,000	-
		เงินสด	11			6,000	-
		จ่ายค่าแรงคนงาน
	21	เงินฝากธนาคาร	12	30,000	-
		ลูกหนี้	13			30,000	-
		รับชำระหนี้จากบริษัท อุตสาหะประกันภัย จำกัด บางส่วนและนำฝากธนาคารทันที
	26	เจ้าหนี้	21	60,000	-
		เงินสด	11			60,000	-
		จ่ายชำระหนี้ค่าอุปกรณ์ซ่อมที่ซื้อมาเมื่อวันที่ 8 ม.ค. 46 ทั้งหมด
	28	ค่าสาธารณูปโภค	54	750	-
		เงินสด	11			750	-
		จ่ายค่าน้ำค่าไฟฟ้า
	30	ค่าเช่า	52	5,000	-
		เงินฝากธนาคาร	12			5,000	-
		จ่ายค่าเช่าอู่ด้วยเช็ค

หมายเหตุ : ลักษณะการบันทึกบัญชีในวันที่ 8 เป็นลักษณะการบันทึกบัญชีที่มีรายการด้านเดบิตหรือด้านเครดิตมากกว่า 1 รายการ เรียกว่าการบันทึกรายการแบบรวม (Compound Journal Entries)

ตัวอย่างที่ 2 (กรณีรายการเปิดบัญชีเป็นการนำสินทรัพย์มากกว่าหนึ่งอย่างมาลงทุน)

            นางสะอาดได้เปิดกิจการซักอบรีดชื่อ “สะอาดจังลอนดรี” เมื่อวันที่ 1 มกราคม 2546โดยนำสินทรัพย์ต่าง ๆ มาลงทุนดังนี้ เงินสด 300,000 บาท อุปกรณ์ซักอบรีด 200,000 บาท เครื่องตกแต่ง 100,000 บาท และ รถยนต์ 1 คัน มูลค่า 400,000 บาท ในเดือนมกราคม 2546 มีรายการค้าที่เกิดขึ้นดังนี้

2546

ม.ค.      2          นำเงินฝากธนาคาร 200,000 บาท และในวันนี้ได้ซื้อผงซักฟอก น้ำยาปรับผ้านุ่ม เป็นเงิน

6,000 บาท

4          จ่ายค่าเช่าร้าน 10,000 บาท ด้วยเช็ค

5                     รับเงินค่าบริการซักรีดเป็นเงิน 4,500 บาท

7          ซื้อเครื่องซักผ้าเพิ่มเติมอีก 2 เครื่อง ๆ ละ 10,000 บาท จ่ายเงินสด 5,000บาท ที่เหลือจ่ายเป็นเช็คลงวันที่ 7 กุมภาพันธ์ 2546

8                     ส่งบิลเรียกเก็บค่าซักรีดให้กับโรงแรมถาวรอินน์ จำนวน 30,000 บาท ยังไม่ได้รับเงิน

9                     นางสะอาดนำผงซักฟอกไปใช้ที่บ้านเป็นเงิน 100 บาท

10                 กู้เงินกู้ระยะยาวจากธนาคารกรุงธน จำกัด 200,000 บาท ธนาคารโอนเงินกู้เข้าบัญชีเงินฝากธนาคารของกิจการในวันนี้

15                 โรงแรมถาวรอินน์จ่ายชำระหนี้ค่าซักรีดทั้งหมดด้วยเช็คลงวันที่ 26 มกราคม2546

20                 รับเช็คเป็นค่าบริการซักรีด 3,000 บาท

25                 ให้บริการซักรีดกับลูกค้าเป็นเงิน 2,000 บาท ยังไม่ได้รับเงิน

26                 เช็คที่โรงแรมถาวรอินน์จ่ายให้เมื่อวันที่ 16 ม.ค. 46 ครบกำหนดวันนี้ กิจการได้นำเช็คฝากเข้าบัญชีธนาคารแล้ว

30                 จ่ายค่าน้ำ ค่าไฟฟ้า ค่าโทรศัพท์ 3,400 บาท และจ่ายเงินเดือนพนักงาน10,000 บาท

สมุดรายวันทั่วไป						หน้า 1
วันที่		รายการ	เลขที่บัญชี	เดบิต		เครดิต
2546
ม.ค.	1	เงินสด	101	300,000	-
		อุปกรณ์ซักอบรีด	111	200,000	-
		เครื่องตกแต่ง	112	100,000	-
		รถยนต์	113	400,000	-
		ทุน-นางสะอาด	301			1,000,000	-
		นางสะอาดนำสินทรัพย์มาลงทุน
	2	เงินฝากธนาคาร	102	200,000	-
		เงินสด	101			200,000	-
		นำเงินฝากธนาคาร
		วัสดุในการซักอบรีด	105	6,000	-
		เงินสด	101			6,000	-
		ซื้อผงซักฟอง น้ำยาปรับผ้านุ่ม
	4	ค่าเช่า	502	10,000	-
		เงินฝากธนาคาร	102			10,000	-
		จ่ายค่าเช่าร้านด้วยเช็ค

สมุดรายวันทั่วไป						หน้า 2
วันที่		รายการ	เลขที่บัญชี	เดบิต		เครดิต
	5	เงินสด	101	4,500	-
		รายได้ค่าบริการซักอบรีด	401			4,500	-
		รับเงินค่าบริการซักรีด
	7	อุปกรณ์ซักอบรีด	111	20,000	-
		เงินสด	101			5,000	-
		ตั๋วเงินจ่าย	202			15,000	-
		ซื้อเครื่องซักผ้าเพิ่มเติม 2เครื่องจ่ายเงินสดบางส่วน ที่เหลือจ่ายเป็นเช็คลงวันที่ 7ก.พ. 46
	9	ลูกหนี้	103	30,000	-
		รายได้ค่าบริการซักอบรีด	401			30,000	-
		ส่งบิลเรียกเก็บเงินค่าซักรีดให้กับโรงแรมถาวรอินน์ยังไม่ได้รับเงิน
	10	ถอนใช้ส่วนตัว	302	100	-
		วัสดุในการซักอบรีด	105			100	-
		นางสะอาดนำผงซักฟอกไปใช้ที่บ้าน
	11	เงินฝากธนาคาร	102	200,000	-
		เงินกู้ระยะยาว	211			200,000	-
		กู้เงินกู้ระยะยาวจากธนาคารกรุงธน จำกัด ธนาคารโอนเงินกู้เข้าบัญชีเงินฝากของกิจการวันนี้
	16	ตั๋วเงินรับ	104	30,000	-
		ลูกหนี้	103			30,000	-
		โรงแรมถาวรอินน์จ่ายชำระหนี้ค่าซักรีดทั้งหมดด้วยเช็คลงวันที่ 26 ม.ค. 46
	20	เงินสด	101	3,000	-
		รายได้ค่าบริการซักอบรีด	401			3,000	-
		รับเช็คเป็นค่าบริการซักรีด
	25	ลูกหนี้	103	2,000	-
		รายได้ค่าบริการซักอบรีด	401			2,000	-
		ให้บริการซักรีดกับลูกค้ายังไม่ได้รับเงิน
สมุดรายวันทั่วไป						หน้า 3
วันที่		รายการ	เลขที่บัญชี	เดบิต		เครดิต
	26	เงินฝากธนาคาร	102	30,000	-
		ตั๋วเงินรับ	104			30,000	-
		เช็คที่โรงแรมถาวรอินน์จ่ายให้เมื่อวันที่ 16 ม.ค. 46ครบกำหนดวันนี้ กิจการได้นำเช็คฝากเข้าบัญชีธนาคารแล้ว
	30	ค่าสาธารณูปโภค	503	3,400	-
		เงินเดือน	501	10,000	-
		เงินสด	101			13,400	-
		จ่ายค่าน้ำค่าไฟฟ้าค่าโทรศัพท์ และเงินเดือนพนักงาน

หมายเหตุ : รายการค้าวันที่ 7 และวันที่ 30 เป็นการบันทึกบัญชีแบบรวม (Compound Journal Entries) ได้ โดยที่รายการค้าวันที่ 7 เป็นรายการค้ารายการเดียวที่มีรายการทางด้านเครดิตมากกว่า 1 รายการ และรายการค้าวันที่ 30 ถึงแม้ว่าเป็น 2 รายการค้าแต่เป็นการจ่ายค่าใช้จ่ายเหมือนกันเพียงแต่เป็นค่าใช้จ่ายต่างชนิดกัน ก็สามารถบันทึกเป็นแบบรวมได้ สำหรับรายการค้าวันที่ 2 เนื่องจากว่าพิสูจน์ได้แน่นอนว่า 2 รายการค้านั้นไม่ใช่รายการค้าเดียวกัน และเป็นรายการค้าต่างประเภทกันอีกด้วย รายการค้าแรกเป็นเรื่องของการนำเงินฝากธนาคารแต่รายการค้าที่ 2เป็นเรื่องของการซื้อวัสดุในการซักอบรีด ดังนั้นรายการค้าในวันที่ 2 นี้จึงบันทึกบัญชีแบบรวมไม่ได้ ต้องแยกบันทึกทีละรายการค้า โดยเขียนคำอธิบายรายการ 2 ครั้ง ขีดเส้นใต้ 2 ครั้ง แต่ไม่ต้องเขียนวันที่ในช่องวันที่ใหม่ เนื่องจากเป็นรายการค้าที่เกิดขึ้นในวันเดียวกัน